یاددهی و یادگیری؛ 50 راهکار برای بهبود کیفیت آموزش مهندسی، نوشته دکتر حسین معماریان

آموزش مهندسی در ایران، با گسترش کمّی بی‌سابقه‌ای که در یکی دو دهۀ اخیر داشته است، با چالش‌های متعددی روبروست که برطرف کردن آنها محتاج پژوهش‌های مستقل، هدف‌دار و سامان‌یافته است. قدم اول در شناسایی کاستی‌ها و چالش‌ها، کنترل کیفیت برنامه‌‌های آموزش مهندسی کشور، با استفاده از ‌ملاک‌های مورد قبول جهانی است. با ارزشیابی برنامه‌های آموزش مهندسی، برطبق این ملاک‌ها، نقاط قوت و ضعف آنها مشخص می‌شود. در این کتاب نتایج بیش از 50 پژوهش بزرگ و کوچک مؤلف، که در طول حدود دو دهه، در مورد آموزش مهندسی ایران صورت گرفته، فراهم آمده است. این پژوهش‌ها در غالب پیشنهادهایی برای ارتقای کیفیت آموزش مهندس ایران، عرضه می‌شوند. پیشنهادهایی که در این کتاب آمده جهت برطرف کردن کاستی‌های موجود و آماده نمودن برنامه‌های آموزش مهندسی کشور، برای گذر موفقیت‌آمیز از فرایند ارزشیابی، مطابق با استانداردهای جهانی، و به‌دنبال آن پیوستن به‌پیمان‌های بین‌المللی هم‌ارزی مدارک مهندسی، است. به‌زبان دیگر، همۀ این پیشنهادهای آموزشی یک هدف واحد را دنبال می‌کنند، و آن گذر از توسعۀ کمی به‌ارتقای کیفی آموزش مهندسی است.

این پژوهش‌‌‌ها در شش زمینۀ مختلف: یاددهی-یادگیری، تدریس مهندسی، ارزیابی آموزشی، برنامه‌ریزی آموزشی، مدیریت آموزشی و آینده پژوهشی در آموزش مهندسی، می‌باشند. شش زمینۀ فوق بخش‌های مختلف کتاب حاضر را تشکیل می‌دهند. برای کاستن از حجم کتاب، و قابل استفاده‌تر کردن آن، در دنیای پرشتاب دیجیتال، تمهید خاصی اندیشیده شده است. به‌این منظور، تنها فشرده‌ای از هر پیشنهاد آموزشی‌ در 2 الی 5 صفحه ارایه شده است. برای استفادۀ علاقمندانی که پس از خواندن یک پیشنهاد، مایل به کسب ‌اطلاعات بیشتری در مورد آن هستند، به‌گزارش اصلی پژوهش، یا کتاب یا مقاله‌ای که توسط مؤلف، در مورد آن نگاشته شده، رجوع داده شده است. اصل همۀ این گزارش‌ها و مقاله‌ها، از وب‌گاه کرسی یونسکو در آموزش مهندسی (ucee.ut.ac.ir)، قابل دستیابی است.

مخاطبین اصلی این کتاب اعضای هیأت علمی مراکز آموزش مهندسی و مدیران و تصمیم‌سازان این مراکز و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند. پژوهش‌هایی که در این کتاب آمده قدمی کوچک به‌حساب آمده و دستیابی به‌نتایج بهتر، محتاج گسترش و عمومی شدن پژوهش در آموزش مهندسی، در بین اعضای هیأت علمی مراکز آموزش مهندسی کشور، است. در همین رابطه، در این کتاب پیشنهاد شده است که برای گسترش پژوهش در آموزش مهندسی، مراکز تصمیم‌گیری ‌چون وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مراکز آموزش مهندسی مشوق‌هایی، مشابه‌ آنچه ‌که برای انتشار مقالات پژوهشی تخصصی اساتید وجود دارد، در نظر بگیرند.